Arteterapia, czyli terapia sztuką

Arteterapia jest formą terapii, która wykorzystuje sztukę jako narzędzie do wyrażenia i zrozumienia emocji, doświadczeń oraz przemyśleń pacjenta. Jak wygląda sesja arteterapii, w czym pomaga i jakich można się spodziewać efektów?

Dla kogo arteterapia?

Celem arteterapii jest pomoc pacjentom, którzy mają problemy w radzeniu sobie z emocjami, relacjami, a także borykającymi się z różnego rodzaju dysfunkcjami społecznymi i psychologicznymi. Arteterapię można stosować w leczeniu następujących chorób: 

• zaburzenia psychiczne, 
• choroby somatyczne, 
• traumy, 
• uzależnienia, 
• zaburzenia lękowe, 
• depresja,
• choroby neurologiczne.

Szczególnie skuteczna jest arteterapia w przypadku osób, mających trudności z ekspresją swoich emocji za pomocą słów albo takich, które czują się zablokowane emocjonalnie.

Na czym polega arteterapia?

Arteterapia to praca z wykwalifikowanym terapeutą specjalizującym się w arteterapii. Jego zadaniem jest pomóc pacjentowi w interpretacji i zrozumieniu procesu pracy artystycznej oraz jej rezultatów. Ponadto arteterapeuta tworzy pacjentowi bezpieczne środowisko, które ułatwia mu ekspresję za pomocą sztuki oraz wyrażania swoich emocji.

Formy arteterapii

W zależności od potrzeb pacjenta i umiejętności terapeuty arteterapia może wykorzystywać różne formy sztuki:

• malarstwo i rysunek – pacjenci używają farb, kredek lub ołówków do wyrażenia swoich emocji poprzez obrazy, szkice, grafiki,
• rzeźba – pacjenci pracują z materiałami, takimi jak glina, drewno czy metal, aby tworząc trójwymiarowe rzeźby jako formę swojej ekspresji,
• fotografia – pacjenci mogą wyrazić siebie i swoje emocje w sposób wizualny wykorzystując do tego różne techniki fotograficzne,
• muzykoterapia – gra na instrumentach muzycznych lub śpiew również mogą być formą wyrażenia emocji,
• teatr – w arteterapii można również wykorzystywać aktorstwo, pisanie scenariuszy, reżyserię, scenografię itd., za pomocą których pacjenci wyrażają siebie tworząc własne sztuki (najczęściej jest to terapia grupowa, choć wykorzystująca indywidualne umiejętności i potrzeby jej uczestników),
• taniec – doskonałą i często stosowaną w arteterapii formą ekspresji jest ruch i choreografia, czyli taniec.

Ile trwa sesja arteterapii?

Sesja arteterapii zwykle trwa od 45 do 60 minut, czyli podobnie jak klasyczna sesja terapeutyczna. Różni się jednak tym, że składa się z kilku etapów.

Etap I – rozmowa z pacjentem

W pierwszej części sesji terapeuta przeprowadza z pacjentem wstępną rozmowę, podczas której pacjent może omówić swoje potrzeby i sam lub wspólnie z terapeutą określić cele, jakie chce osiągnąć w trakcie sesji. Jeśli istnieje taka potrzeba, np. jest to pierwsza sesja pacjenta, terapeuta wyjaśnia mu także, na czym polega cały proces, oraz przedstawia różne techniki artystyczne, które będą wykorzystywane w trakcie sesji.

Etap II – część artystyczna

W tej części pacjent pracuje z materiałami artystycznymi (jak farby, kredki, ołówki, glina, drewno, fotografia itd.) lub wykorzystując inne dziedziny sztuki, jak taniec, aktorstwo, muzyka itd. Terapeuta może zaproponować określone ćwiczenia lub techniki, które pomogą pacjentowi w wyrażeniu swoich emocji i myśli.

Etap III – część refleksyjna

Przedostatni etap to wspólna refleksja nad pracą artystyczną lub odczuciami pacjenta po zakończeniu sztuki, gry na instrumentach, śpiewu czy tańca. W tej części pacjent i terapeuta omawiają pracę / emocje i interpretują je. Terapeuta pomaga pacjentowi w zrozumieniu, co można odczytać z pracy artystycznej / lub jakie uczucia towarzyszyły pacjentowi w trakcie tańca, gry, śpiewu itd. oraz w jaki sposób wiąże się to z wyrażaniem przez pacjenta jego emocji.

Etap IV – podsumowanie 

Ostatni etap arteterapii to podsumowanie, w którym pacjent dzieli się z terapeutą swoimi refleksjami i wrażeniami po sesji, a terapeuta przekazuje mu informacje zwrotne i pomaga w ustaleniu celów na kolejne sesje.

Arteterapia, podobnie jak inne formy terapii, odbywają się w bezpiecznej dla pacjenta, pozbawione oceny atmosferze, sprzyjającej wyrażaniu przez niego siebie i swoich emocji.