Terapia lasem. Czy drzewa mogą leczyć ludzi?
Terapia lasem, drzewoterapia, sylwoterapia. Czy mogą nas uzdrowić?
Zainspirowana japońską praktyką shinrin-yoku, czyli „kąpieli leśnych”, terapia lasem jest praktyką uzdrawiania na świeżym powietrzu. Na świecie działa wielu terapeutów, którzy prowadzą takie terapie. Niemniej z dobroczynnych właściwości lasu i drzew możemy z powodzeniem korzystać również samodzielnie.
Japońskie kąpiele leśne
Shinrin-yoku powstało w Japonii w 1980 roku w odpowiedzi na kryzys zdrowotny w tamtym kraju. Dostrzeżono gwałtowny wzrost liczby chorób związanych ze stresem, przypisywany ludziom spędzającym coraz więcej czasu na pracy w branży technologicznej i innych branżach przemysłowych. Jako antidotum stworzono zatem certyfikowane szlaki, aby poprowadzić nimi ludzi, by doświadczali przyrody i spacerów na świeżym powietrzu. Dziesięciolecia badań pokazują, że kąpiele leśne mogą pomóc zmniejszyć stres, wzmóc koncentrację, wzmocnić odporność i poprawić nastrój.
Jak terapia lasem wpływa na organizm?
Stres podnosi poziom hormonu kortyzolu. Długotrwały stres i przewlekły wzrost kortyzolu w istotny sposób przyczyniają się do powstania nadciśnienia krwi i chorób serca, a także pojawiania się bólów głowy i wielu innych dolegliwości. Istnieją badania, według których poziom kortyzolu zmniejszył się u osób spacerujących w lesie w porównaniu z osobami, które chodziły w warunkach laboratoryjnych.
Dodatkowo drzewa wydzielają lotne olejki eteryczne zwane fitoncydami, które mają właściwości przeciwdrobnoustrojowe i mogą wpływać na odporność. Jedno z japońskich badań wykazało wzrost liczby i aktywności komórek odpornościowych zwanych komórkami NK, które zwalczają wirusy i raka, wśród osób, które spędziły trzy dni i dwie noce w lesie w porównaniu z osobami, które wybrały się na wycieczkę miejską. Korzyść ta utrzymywała się przez ponad miesiąc po wycieczce do lasu![i]
Jak dawkować sobie las?
Nie martwmy się jednak, jeśli nie mamy trzech dni na spędzenie ich w lesie. Niedawne badanie przeprowadzone w Wielkiej Brytanii na prawie 20 000 osób wykazało, że spędzanie co najmniej 120 minut tygodniowo na łonie natury poprawiło samoocenę stanu zdrowia i samopoczucia. I nie ma znaczenia, czy 120 minut to jedna długa podróż, czy kilka krótszych wizyt na łonie natury. Tak więc, nawet jeśli nie chcemy wybierać się gdzieś daleko, możemy codziennie wychodzić na zewnątrz, najlepiej do pobliskiego parku albo na skwer, na 20 minut i poprawiać nasze samopoczucie[ii].
Niektóre badania sugerują, że ekspozycja na wspomniane wyżej naturalne drzewne olejki eteryczne pomaga zmniejszyć stany depresyjne, obniża ciśnienie krwi, a także może zmniejszać stany lękowe. Olejki drzewne zawierają m.in. 3-karen, który ma przebadane działanie przeciwzapalne, pomaga chronić przed infekcjami, a także zmniejszy niepokój, a nawet poprawia jakość snu.
Czy samo patrzenie na drzewa też pomaga?
Okazuje się, że moc przyrody jest tak wielka, że nawet osoby przykute do szpitalnego łóżka mogą czerpać z niej korzyści. W małym badaniu opublikowanym kilkadziesiąt lat temu porównano ludzi, którzy zdrowieli po operacji pęcherzyka żółciowego. Jedni mieszkali w pokoju z oknem na naturę, inni z widokiem na cegły. Pierwsze zdrowiały szybciej i potrzebowały mniej silnych leków przeciwbólowych niż te, które nie mogły oglądać natury.
Jedno z intrygujących badań wykazało korzyści płynące z zielonych dachów. Uczestnicy zostali poproszeni o patrzenie na zielony dach lub beton przez 40 sekund. Następnie mierzono ich poziom koncentracji. Okazało się, że tereny zielone działają regenerująco i zwiększają koncentrację, podczas gdy oglądanie betonu pogarsza ją.
Czy do drzewoterapii trzeba mieć terapeutę?
Terapia lasem w sposób, w jaki jest realizowana w Japonii, opiera się na wyszkolonych przewodnikach, którzy celowo narzucają wolne tempo i zapraszają ludzi do doświadczania natury wszystkimi zmysłami. Zachęcają ludzi m.in. by przytulali się do drzew czy wdychali ich zapach. Niemniej jak widać powyżej, już samo oglądanie natury ma działanie terapeutyczne, zatem kiedy tylko macie wolną chwilę, zachęcamy do wychodzenia z domu. A jeśli macie chwilę dłużej, a do lasu za daleko – zajrzyjcie do naszego targoszyńskiego parku. Platan i inne drzewa mają wam wiele do zaoferowania. Oto tylko niektóre korzyści drzewoterapii:
- redukcja stresu – jak napisaliśmy wyżej, badania naukowe wykazały, że kontakt z przyrodą obniża poziom kortyzolu, hormonu stresu,
- poprawa koncentracji – czas spędzony w lesie poprawia zdolność koncentracji i funkcje poznawcze,
- wzmacnianie systemu odpornościowego – drzewa uwalniają fitoncydy, które zwiększają liczbę białych krwinek w organizmie,
- poprawa nastroju – otoczenie leśne, dźwięki i zapachy wpływają pozytywnie na samopoczucie,
- lepsza jakość snu – regularne kontakty z przyrodą mogą wpływać korzystnie na sen.
[i] Susan Abookire, Czy terapia lasem może poprawiać stan zdrowia i samopoczucie?, online: https://www.health.harvard.edu/blog/can-forest-therapy-enhance-health-and-well-being-2020052919948, dostęp: 12.10.2023
[ii] Ibidem.